ದುರ್ಗದ ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ: ಕರ್ನಾಟಕ ಕುಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮಾದರಿ!

The New Indian Express

ತುಮಕೂರು: ತುಮಕೂರು ನಗರದಿಂದ ಕೇವಲ 20 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ದುರ್ಗದ ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ, ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕುಗ್ರಾಮ.. ಶುಷ್ಕ, ಅನಾಮಧೇಯ ಗ್ರಾಮವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅಂತಹ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಅಲ್ಲಿನ ನಿವಾಸಿಗಳು ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮವನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬರಡು ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸತತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಂದಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಸ್ವರ್ಗವಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕಡೆಗೆ 2011 ರಿಂದ ಹಳ್ಳಿಗರು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ವಿಧಾನವು ಗ್ರಾಮದ ಅದೃಷ್ಟವನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದೆ. ಇಂದು ದುರ್ಗದ ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿ  ಹಸಿರು ಗಿಡ-ಮರಗಳಿಂದ ಸೊಂಪಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅದರ ಜನರು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳು ಹೇರಳವಾದ ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆಯಿಂದ ಆಶೀರ್ವದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿರುವ ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳಗಳಿಂದ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ಹಸಿರು ಮೊಳಕೆಗಳ ದಶಕ
2011 ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿಯ (ICAR) ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಯೋಜನೆಯಾದ ಹವಾಮಾನ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಕೃಷಿ (NICRA) ನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಹಿರೇಹಳ್ಳಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರವು ಸಮುದಾಯದ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿತು. , ಬಹುಕೋಟಿ ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಸಣ್ಣ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಸುಸ್ಥಿರತೆಗಾಗಿ ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಯೋಜನೆಗೆ 1 ಕೋಟಿ ರೂ.ವರೆಗೆ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಯೆಲೆರಾಂಪುರ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿತು. ಕೆವಿಕೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ನಡುವೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ರೂ 3 ಲಕ್ಷ ನಗದು ಬಹುಮಾನವನ್ನು ನೀಡಿತು. 

ಈ ವಿನೂತನ ಯೋಜನೆಯು ಕೊರಟಗೆರೆ ತಾಲೂಕಿನ ಕೊಳಲ ಹೋಬಳಿಯ ಯೆಲೆರಾಂಪುರ ಜಿ.ಪಂ.ನ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರೈತರು ಹೈನುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. 350 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಭೂಮಿಗೆ ನೀರುಣಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಟ್ರೆಂಚ್-ಕಮ್-ಬಂಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯರೇಖೆ ಬಂಡ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ 112 ರೈತರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಿದೆ.

ಕೇವಲ ಒಂದು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 6,200 ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಮೀಟರ್ ನೀರು ಇಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. 27 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂದಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಂಟ್‌ನಿಗ್ ಮೆಲಿಯಾ ಡುಬಿಯಾ, ಅಕೇಶಿಯಾ ಆರಿಕಲ್‌ಫಾರ್ಮಿಸ್, ತೇಗ ಮತ್ತು ಸಿಲ್ವರ್ ಓಕ್‌ಗಳು ಮಿಶ್ರ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡರೆ, ಒಣಭೂಮಿ ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳಾದ ಹುಣಸೆ, ಮಾವು (ಅಲ್ಫಾನ್ಸೊ), ಅಯೋನ್ಲೆ, ಗೋಡಂಬಿ ಸಸಿಗಳನ್ನು 16.5 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನೆಡಲಾಗಿದೆ.

ಯೋಜನೆಯಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಲೂ ಕೃಷಿ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಈ ಹೊಂಡಗಳು ರೈತರು ತಮ್ಮ ಬೆಳೆಗಳ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೀರಾವರಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.  ಭೂಗತ ಜಲಚರಗಳನ್ನು ಪುನರ್ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ನೀರನ್ನು ನೆಲಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, 81 ಹೊಸ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರ ಒಟ್ಟು ಮಳೆನೀರು ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು 24,800 Cu MT ಆಗಿದ್ದು, 92 ರೈತರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಿದೆ.

ಹೊಲಗಳಿಂದ ಹರಿಯುವ ನೀರಿನ ವೇಗವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜಲವನ್ನು ಮರುಪೂರಣಗೊಳಿಸಲು ಪರ್ಕೋಲೇಷನ್ ಕೊಳಗಳನ್ನು ಅಗೆಯಲಾಗಿದೆ. ಮಾನ್ಸೂನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಹರಿವನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಸಣ್ಣ ನಾಲೆಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಐದು ಚೆಕ್ ಡ್ಯಾಂಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ಇಳುವರಿ ಕೊಡುವ ಬೋರ್‌ವೆಲ್‌ಗಳಿಗೆ ನೀರನ್ನು ತಿರುಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಕೃಷಿ ಹೊಂಡಗಳ (15), ಸಮುದಾಯ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು (3) ಮತ್ತು ಚೆಕ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ಗಳ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ (8) ಹೂಳು ತೆಗೆಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಗಲೀಕರಣವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನೀರನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಕೆರೆಗೆ ತಿರುಗಿಸಲು ತಲಾ 1,000 ಮೀಟರ್‌ಗಳ ಎರಡು ಡೈವರ್ಶನ್ ಚಾನಲ್‌ಗಳನ್ನು ಅಗೆಯಲಾಗಿದೆ.

ನೀರು-ಸಮರ್ಥ ಬೆಳೆಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಬರ ಸಹಿಷ್ಣು ರಾಗಿ, ಅಲ್ಪಾವಧಿ ಮತ್ತು ತಡವಾಗಿ ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡುವ ಕೆಂಪಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ನೀರು ಉಳಿಸುವ ಏರೋಬಿಕ್ ಭತ್ತದ ತಳಿಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಸುಮಾರು 214 ರೈತರು ಈ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಹನಿ ಮತ್ತು ತುಂತುರು ನೀರಾವರಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕೃಷಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು, ಇದನ್ನು 8 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ನೀರಾವರಿಯಲ್ಲಿ 30-50% ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ಒಟ್ಟಾರೆ ನೀರಾವರಿ ದಕ್ಷತೆ 80-82% ನೊಂದಿಗೆ ವಿವೇಚನಾಯುಕ್ತ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಸಾಮೂಹಿಕ ಸಂವೇದನೆ
ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಮಳೆನೀರನ್ನು ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಗೆ ಬಳಸುವಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು 46 ಸಾಮೂಹಿಕ ಸಂವೇದನೆ ಮತ್ತು 54 ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವರ್ಧನೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. NICRA ತಂಡವು ರೈತರಿಗೆ ತರಬೇತಿ, ಮಾನ್ಯತೆ ಭೇಟಿಗಳು, ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು ಮತ್ತು ಬಳಿಕ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು.

ಈ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿರುವ ರೈತ ಲೋಕೇಶ್ “NICRA ಯೋಜನೆಯು ನವೀನ ಮಳೆನೀರು ಕೊಯ್ಲಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಹುಣಸೆಹಣ್ಣು, ಗೋಡಂಬಿ ಮತ್ತು ಮಾವು ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡೆ. ನಾನು ಕಳೆದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಗೋಡಂಬಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮಾರಾಟ
ಯೋಜನೆಯು 2014 ರಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ಚೇತನ ಫಾರ್ಮರ್ ಪ್ರೊಡ್ಯೂಸರ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ರೈತರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಇದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ, ನಬಾರ್ಡ್ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುದಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಗೊಬ್ಬರ, ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳನ್ನು ಸಮಂಜಸವಾದ ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ. “ನಾವು ತುಮಕೂರಿಗೆ ಅಥವಾ ಮಧುಗಿರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಈಗ ನಮ್ಮ ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಸರಕು ಸಿಗುವುದರಿಂದ ಸಾರಿಗೆ ವೆಚ್ಚ ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತಿದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಫಲಾನುಭವಿ ನರಸಯ್ಯ. 

NICRA ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಮಹೇಶ್ ಕಂಪನಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಿರುವ ಇವರು ಇದೀಗ ಅದಕ್ಕೆ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧನೆ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ದುರ್ಗದ ನಾಗೇನಹಳ್ಳಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕೃಷಿ ಹೊಂಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಅವಳಿ ಉದ್ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ನೋಡಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ನಿರ್ಣಾಯಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಪೂರಕ ನೀರಾವರಿ ಒದಗಿಸಲು ರೈತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಅವುಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.